Γάστρα πήλινη για το μαγείρεμα.
Η χρήση της χάνεται στο πέρασμα των αιώνων. Το μαγείρεμα σε γάστρες πήλινες ανακαλεί αρχέγονες μνήμες. Οι αρχαίοι μας πρόγονοι είχαν παρόμοια σκεύη. Ο λοπάς (ένα κεραμικό σκεύος χωρίς λαβές με καπάκι) και ο πύραυνος, θεωρούνται οι πρόγονοι αυτού του σκεύους. Μια βόλτα σε ένα αρχαιολογικό μουσείο αρκεί. Εκεί θα μπορέσει να θαυμάσει κανείς τον πλούτο των αγγείων μαγειρικής. Αγγεία της μινωικής εποχής αλλά και όλων των εποχών. Θα μπορέσει πραγματικά να καταλάβει πώς η ιστορία επαναλαμβάνεται. Τα περισσότερα σημερινά σκεύη που χρησιμοποιούμε προέρχονται από αυτά που βλέπουμε στις προθήκες των μουσείων.
Πέρα όμως από τους Έλληνες, όλοι οι αρχαίοι λαοί μέχρι και τα νεότερα χρόνια μαγείρευαν σε πήλινα σκεύη και πήλινες γάστρες. Το πήλινο σκεύος güveç από τη διπλανή μας Τουρκία έδωσε το όνομά του σε ένα από τα πιο παραδοσιακά μας φαγητά. Τα μεγάλα πλεονεκτήματα του μαγειρέματος σε σκεύη ανάλογα με την πήλινη γάστρα έγιναν αμέσως αντιληπτά από πολλούς λαούς ανά την υφήλιο. Και πώς να μην γίνουν αφού το μεγάλο αβαντάζ του μαγειρέματος σε κλειστές πήλινες γάστρες είναι ότι η παρασκευή μαγειρεύεται σε σχετικά χαμηλότερες θερμοκρασίες, με αποτέλεσμα να διατηρούνται τα θρεπτικά συστατικά και τα αρώματα. Έτσι, μελώνει και η ανακυκλούμενη υγρασία συμβάλλει στο ιδανικό μαγείρεμα.
Το μόνο αρνητικό που βλέπουμε σήμερα, ο χρόνος μαγειρέματος, παλαιότερα αποτελούσε θετικό στοιχείο! Μέχρι να τελειώσουν οι δουλειές και να έρθει η ώρα του φαγητού ήταν έτοιμο. Οι θερμοκρασίες μαγειρέματος ήταν τόσο χαμηλές που αν υπήρχε αρκετή υγρασία μέσα στην πήλινη γάστρα, η παρασκευή δεν υπήρχε πιθανότητα να καεί ή να κολλήσει.
Η άμεση σύνδεση τους με την παράδοση της τοπικής γαστρονομίας.
Κάποια στιγμή έφτασαν να γίνουν πρεσβευτές-σύμβολα του τόπου τους. Στη νησί της Σίφνου, διάσημη για τα πήλινα σκεύη της, υπάρχει το μαστέλο, η γάστρα πήλινη Σίφνου. Σε αυτήν μαγειρεύονται οι παραδοσιακές συνταγές του νησιού.
Από τα παλιότερα χρόνια μέχρι και σήμερα έχει αλλάξει λίγο και σίγουρα δεν έχει χάσει την αξία της. Η πήλινη γάστρα φούρνου συναντάται συχνά. Σύγχρονοι αγγειοπλάστες έχουν μείνει λίγοι που ασχολούνται με την κεραμική τέχνη. Η επιστροφή στην παράδοση είναι η νέα τάση. Γιατί ξέρει καλά ότι… οι παλιότεροι ήξεραν καλύτερα.
