Ένα καλό και πεντανόστιμο πρωινό περιλαμβάνει κρουασάν.
Μικρά, μεγάλα, βουτύρου, με σοκολάτα, με μαρμελάδα ή αλμυρά σαν σάντουιτς, είναι απλά υπέροχα! Ομως το αγαπημένο κρουασάν δεν είναι τόσο γαλλικό!
Η λέξη είναι σίγουρα γαλλική. Έτσι, ξέρουμε και για το αφράτο αυτό ψωμάκι. Μήπως όμως δεν είναι έτσι; Πάμε να μάθουμε σε ποιον ή ποιους «χρωστάμε» τελικά αυτή τη λιχουδιά.
Ας τα πάρουμε από την αρχή. Το “κίπφερλ“, ένας προάγγελος του κρουασάν, θεωρείται πως υπήρξε ήδη από τον 13o αιώνα στην Ανατολική Ευρώπη. Γι’ αυτό το δημιούργημα δεν γνωρίζουμε τίποτα, ούτε ποια ήταν η συνταγή του ούτε αν ήταν γλυκό ή αλμυρό.
Ας δούμε όμως τις εκδοχές για τη δημιουργία του αγαπημένου πια κρουασάν.
Η πρώτη εκδοχή θέλει του Βιεννέζους να είναι οι δημιουργοί του κρουασάν. Όταν το 1683, οι Οθωμανοί πολιόρκησαν τη Βιέννη, επεδίωξαν να ανοίξουν ένα τούνελ κάτω από τα τείχη της πόλης. Για κακή τους τύχη όμως, οι Βιεννέζοι αρτοποιοί ήταν ξύπνιοι από τα ξημερώματα για να φουρνίσουν το ψωμί τους. Έτσι άκουσαν τους εχθρούς, που προσπαθούσαν να χτίσουν το υπόγειο πέρασμά τους στην πόλη. Αμέσως, σήμαναν συναγερμό, κινητοποιώντας τις αρχές και σταματώντας το ύπουλο εγχείρημα.
Ο αυτοκράτορας της τότε Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (Αυστρία), θέλησε να γίνει κάτι ώστε να γιορτάσουν τη νίκη κατά των Οθωμανών, αλλά και να τιμήσουν τους αρτοποιούς για τη συμβολή τους. Εκείνοι τότε είχαν την έμπνευση να αυτοσχεδιάσουν κάτι… γλυκό. Δημιούργησαν ένα αρτοσκεύασμα και του έδωσαν το σχήμα του μισοφέγγαρου, του συμβόλου της οθωμανικής σημαίας. Το γλυκό μισοφέγγαρο ονομάστηκε συμβολικά “Hörnche” (petite horn – μικρή καραμούζα).
Μια παρόμοια εκδοχή συναντάμε στη Βουδαπέστη
που θέλει έναν μόνο αρτοποιό να παίρνει είδηση την επίθεση των Οθωμανών στη Βούδα το 1686 και να τη σταματά, ειδοποιώντας άμεσα με συναγερμό. Το τέλος αυτής της ιστορίας είναι, όπως φαντάζεστε, το ίδιο με αυτό της πρώτης εκδοχής.
Σύμφωνα, όμως, με ακόμα μία βιενέζικη ιστορία ο δημιουργός είναι άλλος. Πολλοί στρατιώτες και αξιωματικοί μετά τη μάχη εναντίον των Οθωμανών τιμήθηκαν με δώρα για τον ηρωισμό τους. Έτσι συνέβη και στον Πολωνό στρατιώτη και κατάσκοπο Jerzy Franciszek Kulczycki, ο οποίος τύχαινε να είναι και ο ιδιοκτήτης του πρώτου καφέ στη Βιέννη. Για την ακρίβεια, δωρίστηκαν στον Πολωνό έμπορο 300 σακιά καφέ! Ένα προϊόν που ήταν άγνωστο στην τότε Ευρώπη. Θεωρείται μάλιστα πως τα σακιά ξεχάστηκαν πίσω, όταν οι Οθωμανοί τράπηκαν βιαστικά σε φυγή.
Το αγαπημένο σήμερα ρόφημα δεν είχε ιδιαίτερη επιτυχία στους πελάτες του Πολωνού εμπόρου κι έτσι σκέφτηκε να το σερβίρει, συνοδεύοντάς το με ένα αρτοκατασκεύασμα. Το γλυκό δημιουργήθηκε σε σχήμα μισοφέγγαρου. Του θύμιζε έτσι τις δυσκολίες κατά την Οθωμανική επιδρομή και το εγχείρημα πέτυχε:
πουλήθηκε ο καφές και γεννήθηκε το κρουασάν, χωρίς όμως ακόμα να έχει αυτό το όνομα.
Πώς έγινε όμως η σύνδεση με τη Γαλλία;
Ενώ το αγαπημένο κρουασάν δεν είναι τόσο γαλλικό, η σύνδεση με τη Γαλλία φαίνεται να επαληθεύει την πρώτη εκδοχή της ιστορίας. Όταν το 1770 η Μαρία Αντουανέτα με καταγωγή από την Αυστρία, παντρεύτηκε το Λουδοβίκο τον 16o, ζήτησε από τους σεφ να φτιάξουν το αγαπημένο της γλύκισμα από την Βιέννη. Οι Γάλλοι έβαλαν τα δυνατά τους για να ευχαριστήσουν την Αντουανέτα και δημιούργησαν το γλύκισμα. Δεν πρωτοτύπησαν στην ονομασία του: το είπαν croissant (που σημαίνει μισοφέγγαρο στα γαλλικά).
Αξίζει να αναφερθεί βέβαια πως η πρώτη συνταγή του κρουασάν σφολιάτας εμφανίστηκε επίσημα το 1905 στο Παρίσι κι άρχισε να γίνεται δημοφιλής το 1920 με αυτή τη «γαλλική» μορφή. Άρα, κάποια από τα εύσημα τα αξίζουν και οι Γάλλοι, όπως και να ‘χει.
Σήμερα, αυτό το λαχταριστό κι αφράτο μισοφέγγαρο ψωμάκι συνοδεύει τον καφέ ή το γάλα μας κι είναι must για ένα καλό και ολοκληρωμένο πρωινό… α λα Γαλλικά, έστω κι αν το αγαπημένο κρουασάν δεν είναι τόσο γαλλικό.