Η σημαντικότερη περίοδος θρησκείας που ορίζει η ορθόδοξη χριστιανική εκκλησία είναι ασφαλώς πριν από την Ανάσταση. Ο όρος επικράτησε ήδη από τον 5ο αι. μ.Χ. και απαντάται στον εκκλησιαστικό συγγραφέα Χρύσιππο. Παρόλο που η Σαρακοστή διαρκεί ακριβώς 48 ημέρες, ο αριθμός σαράντα επικράτησε. Έτσι, λόγω στρογγυλοποίησης και σε ανάμνηση των 40 ημερών νηστειας του Ιησού στην έρημο. Ακόμα, συμπίπτει με αρκετές εβδομάδες της άνοιξης. Τότε, η εποχή φέρνει μαζί της πολλά νόστιμα λαχανικά και φρούτα. Έτσι, μπορεί κάποιος να νηστέψει μαγειρεύοντας τελεια νηστισιμα φαγητα. Να επιλέξει ανάμεσα στις πολλές νηστίσιμες συνταγές για λαδερά, όπως οι αγγινάρες γιαχνί και ο φρέσκος αρακάς ή να δημιουργήσει νόστιμα εδέσματα με σπαράγγια, σέσκουλα, ραπανάκια και κουκιά.
Η νηστεια πριν από το Πάσχα δεν είναι όμως η μοναδική που ορίζει η χριστιανική εκκλησία.
Σαράντα μέρες νηστείας τηρούν οι πιστοί και από τις 15 Νοεμβρίου έως και τις 24 Δεκεμβρίου. Και αυτή η νηστεια ονομάζεται Σαρακοστή ή Σαραντάμερο. “Του σαρανταμέρου η μέρα – καλημέρα, καλησπέρα” λέει μία κεφαλλονίτικη παροιμία, γιατί οι μέρες αυτές είναι οι πιο μικρές μέρες του έτους. Πολλοί υποστηρίζουν πως τον χειμώνα δυσκολεύονται να βρουν νηστισιμες συνταγες. Όμως η Αργυρώ έχει και πάλι να σας προτείνει πολλά νηστίσιμα φαγητά με τα λαχανικά της εποχής. Δοκιμάστε, λοιπόν, νηστισιμες συνταγες με κουνουπίδια, σελινόριζες, κολοκύθες, σπανάκι και φινόκιο.
Νηστεια τηρείται και πριν από τον Δεκαπενταύγουστο, για δεκαπέντε μέρες, από την πρώτη μέρα του Αυγούστου μέχρι τη γιορτή της Παναγίας. Η αποχή από τα αρτύσιμα φαγητά γίνεται σε συγκεκριμένες ημερομηνίες που αφορούν και κάποιες άλλες γιορτές της ορθοδοξίας. Για παράδειγμα,Γιορτή των Αγίων Αποστόλων- 30 Ιουνίου, γιορτή του Σταυρού- 14 Σεπτεμβρίου). Ακόμα, κάθε Τετάρτη και Παρασκευή καθόλη τη διάρκεια του έτους.
Παρόλο που έχει συνδεθεί με εκκλησιαστικές γιορτές, η λέξη “νηστεια” είναι αρχαία. Ο “νήστις” ήταν αυτός που στερούνταν (στερητικό νη, πχ νηνεμία) το εσθίειν (εσθίω=τρώω, βλ. εστιατόριο), άρα ο νηστικός. Το αντίθετο των νηστίσιμων φαγητών είναι τα αρτύσιμα, από το ρήμα αρταίνω. Δε σχετίζεται με τον άρτο αλλά με το αρχαίο ρήμα άρτω, που σημαίνει καρυκεύω.
Σε παλιότερες εποχές, στη φτωχή αγροτική οικονομία της Ελλάδας, η νηστεια δεν άλλαζε και πολύ το ούτως ή άλλως φτωχό διαιτολόγιο των πιστών.
Στις μέρες μας, με την υπερπροσφορά ζωικών και γαλακτοκομικών προϊόντων, η νηστεία δεν είναι απλώς μία επίδειξη ευσέβειας. Είναι μία συνειδητή πράξη, μία δήλωση ότι είναι κανείς έτοιμος να θυσιάσει κάτι από τον εαυτό του υπέρ της πίστης του. Τώρα αν τελεια νηστίσιμα φαγητά απ΄την Αργυρω όπως τα μύδια, ή και νηστίσιμες συνταγές, όπως οι χορτόπιτες αποτελούν στέρηση, αυτό μόνο οι καλοφαγάδες μπορούν να μας το απαντήσουν!
