Πρωτοχρονιά

Πάει ο Παλιός ο χρόνος.

Οι γιορτές για τον καινούριο χρόνο και τα ημερολόγια.
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά κι αρχή καλός μας χρόνος…
Μ΄ αυτή την ευχή ξεκινάνε τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς, κι όλοι μας σκεφτόμαστε τους στόχους και τις ελπίδες της νέας χρονιάς.

Από πολύ παλιά οι άνθρωποι χωρίσανε το χρόνο σε κομμάτια.

Ήθελαν μάταια να ελέγξουν αυτό το ποτάμι που ασταμάτητα κυλά. Κι η πρωτοχρονιά ήταν η πιο σημαντική μέρα, αφού με γιορτές, προσευχές κι ένα σωρό έθιμα προσπαθούσαν να προσελκύσουν την καλοτυχία.
Όμως δεν γιόρταζαν την πρωτοχρονιά πάντοτε το Γενάρη, ούτε καν το χειμώνα.

Η πιο παλιά γιορτή πρωτοχρονιάς που ξέρουμε χρονολογείται 3000 χρόνια πριν.

Στη Μεσοποταμία όταν σπέρναν το κριθάρι στις αρχές της άνοιξης γιορτάζανε και την πρωτοχρονιά. Ήταν λογικό η νέα χρονιά να συνδεθεί με τη σπορά, αφού από τη σοδειά εξαρτιόταν η επιβίωση τους.

Οι αρχαίοι Έλληνες δεν γιόρταζαν την πρωτοχρονιά, μα στην αρχή κάθε μήνα κάναν θυσίες και σπονδές.

Οι Αθηναίοι, μάλιστα, είχαν δυο ημερολόγια, ένα θρησκευτικό κι ένα πολιτικό. Πρωτοχρονιά είχε μονάχα το πολιτικό ημερολόγιο, την πρώτη μέρα μετά το θερινό ηλιοστάσιο, μα δεν γινόντουσαν εορτασμοί.

Η σύγχρονη Πρωτοχρονιά κατάγεται από τους Ρωμαίους.

Αυτοί γιόρταζαν αρχικά την 1η Μαρτίου, μα όταν ο Ιούλιος Καίσαρας άλλαξε το ημερολόγιο μετέφερε και την Πρωτοχρονιά. Από το 46 π.Χ κι έπειτα η πρωτοχρονιά γιορτάζονταν την 1η Ιανουαρίου.

Ο Ιανουάριος έχει πάρει το όνομά του από τον Ιανό.

Είναι ο θεός με τα δυο πρόσωπα. Το ένα πρόσωπο κοιτά το παρελθόν και τ΄ άλλο το μέλλον. Ο Ιανός ήταν θεός που σχετιζόταν με τις πόρτες και τα περάσματα, άλλωστε στα λατινικά ianus είναι η πόρτα. Για αυτό το λόγο ήταν ο πιο κατάλληλος για να διασφαλίσει το πέρασμα στη νέα χρονιά.

Στα Βυζαντινά χρόνια η πρωτοχρονιά τοποθετούταν το Σεπτέμβρη.

Μια συνήθεια που ακόμα και σήμερα ακολουθεί η Εκκλησία που τοποθετεί όλες τις γιορτές ξεκινώντας την 1η Σεπτεμβρίου. Κατά κάποιο τρόπο και εμείς σήμερα έχουμε δυο ημερολόγια σαν τους αρχαίους, ένα πολιτικό και ένα θρησκευτικό. Δεν είναι άλλωστε σπάνιο να νιώθουμε πως η χρονιά ξεκινά μετά τις διακοπές.

Η Πρωτοχρονιά στη σημερινή Ελλάδα είναι μια μεγάλη γιορτή.

Τα παιδιά θα βγουν να πουν τα κάλαντα. Κάποιοι θα δοκιμάσουνε την τύχη τους σε τυχερά παιχνίδια. Το σπουδαιότερο, όμως, είναι ότι η οικογένεια θα μαζευτεί και πάλι στο τραπέζι. Μαζί θα απολαύσουν συνταγές και φαγητά γιορτινά, πεντανόστιμα που κάνουν το σπίτι να μοσχοβολίσει και την κοιλιά να γουργουρίζει από νωρίς!

Εκεί για να προσελκύσει την καλή τύχη θα κόψει τη Βασιλόπιτα. Όμως για τη βασιλόπιτα και την ωραία ιστορία φιλανθρωπίας που τη συνοδεύει θα μιλήσουμε
μια άλλη φορά.