Η ιστορία του κρασιού: Που φτιάχτηκε το πρώτο κρασί;

Αν ένα ποτό έχει συνδεθεί με τη χαρά, μα και τη λύπη, με την καλή παρέα και τη γιορτή αυτό δεν είναι άλλο από το Κρασί. Σίγουρα κανείς μας δεν μπορεί να φανταστεί ένα γιορτινό τραπέζι, μια χαλαρή συζήτηση με ένα φίλο ή ένα ξέφρενο γλέντι χωρίς να γεμίζουν και να αδειάζουν τα ποτήρια με τον θαυματουργό χυμό του αμπελιού. Κι είναι τόσο παλιά η ιστορία του κρασιού, όσο παλιά είναι κι η καλλιέργεια της γής κι η δημιουργία των πρώτων σταθερών κοινοτήτων. Αυτή την ιστορία, θα προσπαθήσουμε να περιγράψουμε, όσο πιο σύντομα κι απλά είναι δυνατόν.

Που να φτιάχτηκε, όμως, για πρώτη φορά κρασί; Σε ποιο σημείο να γίνε άραγε η πρώτη πρόποση; Η απάντηση δεν είναι εύκολη και σε καμμιά περίπτωση δεν είναι δεδομένη.
Οι μύθοι και οι θρύλοι των αρχαίων λαών λίγα μας λένε για το πως φτιάχτηκε το πρώτο κρασί. Στη Βίβλο το πρώτο αμπέλι φύτεψε ο Νώε μετά τον κατακλυσμό κι ήταν αυτός που πρώτος μετέτρεψε τον μούστο σε κρασί. Ίδια κι απαράλλακτη η ιστορία εμφανίζεται και στο αρχαιότατο Βαβυλωνιακό έπος του Gilgamesh, μα κανένα στοιχείο δεν μας δίνεται από που ξεκίνησε η ιδέα. Πιο αποκαλυπτική είναι η περσική ιστορία του βασιλιά Jamsheed, εδώ τα υπολείμματα των σταφυλιών ξεχάστηκαν σε ένα πιθάρι και σιγά σιγά γινήκανε κρασί. Στην αρχή νόμισαν πως ήταν δηλητήριο κι απέφευγαν να το πιούν, μα μια μέρα μια παλλακίδα του βασιλιά, που υπέφερε από πονοκέφαλο, ήπιε κατά λάθος από το κρασί. Αφού έπεσε σε βαθύ ύπνο ξύπνησε θεραπευμένη και τότε ο βασιλιάς διέταξε να ετοιμάσουν κι άλλο από αυτό το θαυματουργό φάρμακό.
Για τους Έλληνες, πάλι, το κρασί, ούτε λίγο, ούτε πολύ, ήταν θεϊκό δώρο, ο ίδιος ο Θεός Διόνυσος ήταν αυτός που το είχε φέρει στην Ελλάδα. Κι ήταν τόσο σπουδαίο αυτό το δώρο που οι Έλληνες τιμούσαν ιδιαίτερα τον Διόνυσο κι ήταν αυτές οι γιορτές του κρασιού η αιτία να γεννηθεί το σπουδαιότερο δώρο των Ελλήνων στον παγκόσμιο πολιτισμό, το θέατρο.

Όσο γοητευτικές κι αν είναι αυτές οι ιστορίες δεν είναι δυνατόν να τις δεχθούμε σαν πραγματικές. Ωστόσο αν μέσα σε αυτές υπάρχει ένα ψήγμα αλήθειας, αυτό αφορά την καταγωγή του πρώτου κρασιού, που όπως φαίνεται φτιάχτηκε σ’ αυτές τις περιοχές της Ανατολής.
Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως είναι πιθανόν κι οι πρώτοι άνθρωποί, της παλαιολιθικής εποχής, που γύριζαν αναζητώντας την τροφή τους από τόπο σε τόπο, να είχαν γευτεί κάποιου είδους κρασί, αφού ο χυμός των άγριων σταφυλιών μπορεί τυχαία να ζυμωθεί στην φύση. Ωστόσο ένα τέτοιο κρασί δεν θα κράταγε πολύ και γρήγορα θα γινόταν ξίδι. Έπρεπε οι άνθρωποι να αναπτύξουν την καλλιέργεια της γης και να εγκατασταθούν μόνιμα σε έναν τόπο για να φτιάξουν το πρώτο κρασί. Άλλωστε η παρασκευή του κρασιού είναι μια ιδιαίτερα εκλεπτυσμένη διαδικασία που απαιτεί ανεπτυγμένη τεχνογνωσία.

Με βάση τα στοιχεία που έχουμε από την αρχαιολογική έρευνα, το πιο παλιό κρασί φτιάχτηκε 7500 χιλιάδες χρόνια πριν σε ένα νεολιθικό χωριό στην οροσειρά του Ζάγρου, εκεί που σήμερα βρίσκεται το Ιράν. Εκεί βρεθήκανε υπολείμματα κρασιού μέσα σε πήλινα αγγεία. Από κει σιγά σιγά το κρασί διαδόθηκε στην Μεσοποταμία και την Αίγυπτο, κι έπειτα σε ολόκληρο τον κόσμο.

Στην Ελλάδα οι αρχαιολόγοι έχουν εντοπίσει υπολείμματα κατανάλωσης άγριου σταφυλιού στο σπήλαιο Φράγχθι στην Αργολίδα, στο οποίο κατοικούσαν άνθρωποι από το 11.000 π.Χ περίπου, όμως δύσκολα θα μπορούσαμε να πούμε πως ήξεραν πως να τα μετατρέπουν σε κρασί. Μερικούς αιώνες αργότερα, το 2500 π.Χ. στην ίδια περιοχή, στη Λέρνα καλλιεργούταν το σταφύλι, ωστόσο ακόμη δεν υπάρχει κάποια απόδειξη ότι γνώριζαν να μετατρέπουν το σταφύλι σε κρασί. Οι πρώτες, όμως, ενδείξεις για την παρασκευή κρασιού έχουν βρεθεί την ίδια περίπου εποχή στον Μύρτο της Κρήτης και στον Άγιο Κοσμά της Αττικής. Από εκείνο το σημείο και μετά με σιγουριά ξεκινά η γοητευτική ιστορία του Κρασιού που πηγαίνει βήμα βήμα μαζί με την ίδια την ιστορία του πολιτισμού. Μικρά αποσπάσματα αυτής της ιστορίας κι άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία θα δούμε μαζί σε μια σειρά από άρθρα που θα ακολουθήσουν. Μέχρι τότε ας πιούμε ένα ποτηράκι κι ας ευχηθούμε στην Υγειά σας!