Κυριακή των Βαΐων: Τι γιορτάζουμε και τα έθιμα της ημέρας

Η Κυριακή των Βαΐων ή αλλιώς η Βαϊοφόρος Κυριακή είναι μια από τις μεγαλύτερες εορτές της ορθόδοξης Εκκλησίας μας. Είναι η προηγούμενη Κυριακή πριν την Ανάσταση του Ιησού που μας εισάγει στην τελευταία εβδομάδα και την πιο σημαντική της Σαρακοστής, την Μεγάλη Εβδομάδα. Από αυτήν την ημέρα και για επτά μέρες θα δούμε να εξελίσσεται το Θείο Δράμα.

Την Κυριακή των Βαΐων γιορτάζουμε την πανηγυρική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, ο οποίος ερχόμενος από τη Βηθανία, εισήρθε στη πόλη πάνω σε ένα γαϊδουράκι με τις χαρμόσυνες επιφυμίες του κόσμου να ακούγονται από παντού. Μικροί και μεγάλοι ζητωκραύγαζαν το  «Ωσαννά» κρατώντας στα χέρια τους κλαδιά από βάγια, δηλαδή κλαδιά από φοίνικες, ενώ έστρωναν στο διάβα Του τα ιμάτιά τους για να περάσει. Από εκεί φυσικά πήρε το όνομά της αυτή η ξεχωριστή Κυριακή. Του επιφύλασσαν μια θριαμβευτική υποδοχή όπως άρμοζε σε βασιλείς εκείνη την εποχή γιατί Τον υποδέχτηκαν ως τον Βασιλέα του Ισραήλ. Ωστόσο η έλευση του Ιησού στην Ιερουσαλήμ συμβολίζει την είσοδό Του στα μαρτύρια που επακολουθούν με αποκορύφωμα την Σταύρωσή Του. 

Καθώς αυτή η ημέρα έχει μεγάλη σημασία για την Ορθοδοξία μας από τα πρώτα κιόλας χρόνια του χριστιανισμού αναπτύχθηκαν διάφορα έθιμα που πολλά από αυτά επιβιώνουν έως στις μέρες μας. Πρώτα από όλα, για να τιμηθεί αυτή η ξεχωριστή μέρα στολίζονται όλοι οι ναοί με κλαδιά από δάφνες, μυρτιές ή ελιές ενώ κατά το τέλος της λειτουργίας μοιράζονται στους πιστούς τα  βάγια.

Στα βυζαντινά χρόνια ο αυτοκράτορας ήταν εκείνος που μοίραζε βάγια και σταυρούς στο πλήθος. Τα κλαδιά αυτά, σε πολλά σημεία της χώρας μας, τα απέδωσαν δυνάμεις ιαματικές αλλά και αποτρεπτικές από το κακό μάτι. Τα κρατούσαν στο εικονοστάσι για προστασία, τα κρεμούσαν στις εισόδους των σπιτιών, στα δε νιόπαντρα ζευγάρια τα  μοίραζαν για το καλό του γάμου τους. Τα κρεμούσαν ακόμα και στα οπωροφόρα δέντρα και στα κηπευτικά τους. Πίστευαν πως με αυτό τον τρόπο βοηθούσαν την καρποφορία τους και έδιωχναν τα βλαβερά έντομα.  

Παραδοσιακά την Κυριακή των Βαΐων, όπως και την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται να καταναλωθεί το ψάρι, το λάδι και το κρασί. Αν και βρίσκεται στο τέλος του σαραντάημερου της νηστείας και ξεκινά η νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας, σεβόμενοι την σπουδαιότητα της γιορτής αυτής, οι Πατέρες της εκκλησίας μας καθιέρωσαν την βρώση του ψαριού.