Στη χριστιανική παράδοση ο χρόνος κατανέμεται, σχεδόν ισόποσα, ανάμεσα σε περιόδους νηστείας και κρεοφαγίας. Κεντρική θέση ανάμεσα στις νηστείες έχει η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Αντίστοιχα η περίοδος που προηγείται, αυτή των αποκριών, αποτελεί την κύρια περίοδο κρεοφαγίας, που κορυφώνεται την Τσικνοπέμπτη.
Γιατί πέφτει Πέμπτη η Τσικνοπέμπτη;
Η Τσικνοπέμπτη πέφτει πάντα την Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας των Αποκριών, η οποία αποκαλείται Κρεατινή. Η εβδομάδα που προηγείται, ονομάζεται Προφωνή, καθώς οι Χριστιανοί προφωνούσαν την έναρξη των Αποκριών, ενώ η εβδομάδα που έπεται αποκαλείται Τυρινή, καθώς αυτήν την περίοδο συνηθίζουν οι πιστοί να τρώνε γαλακτοκομικά προϊόντα. Η ίδια η Τσικνοπέμπτη τυχαίνει να πέφτει πάντα Πέμπτη και όχι Τετάρτη ή Παρασκευή, δεδομένου ότι οι ημέρες αυτές θεωρούνται παραδοσιακά ημέρες νηστείας, οπότε και η βρώση κρέατος είναι απαγορευμένη. Ημερολογιακά απέχει 11 ημέρες από την Καθαρά Δευτέρα και είναι ημέρα χαράς, αλλά και προετοιμασίας για τη Σαρακοστή. Το όνομά της προέρχεται κατά το ήμισυ από την ημέρα που πέφτει η γιορτή και κατά το ήμισυ από την τσίκνα, δηλαδή την χαρακτηριστική μυρωδιά που έχει το κρέας όταν ψήνεται ή το λίπος όταν λιώνει.
Η δεύτερη εβδομάδα από την έναρξή του Τριωδίου, αποτελεί την κατεξοχήν εβδομάδα κρεοφαγίας.
Μετά από αυτήν σταματά η κατανάλωση κρέατος. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι στην Κρήτη η εβδομάδα αυτή λέγεται και συγκοκκαλή, αφού με βάση το τοπικό έθιμο καθόλη την εβδομάδα καταναλώνεται μεταξύ άλλων και ζωμός κρέατος, με κύριο συστατικό τα κόκκαλα.
Επειδή η Τετάρτη και η Παρασκευή, αποτελούν ημέρες αυστηρής νηστείας, ακόμα και αυτή την περίοδο, η ημέρα που αφιερώνεται, κατά κύριο λόγο στο κρέας, είναι η Πέμπτη. Σύμφωνα με την παράδοση αυτή τη μέρα επιβάλλεται το κρέας να ψηθεί και η χαρακτηριστική του μυρωδιά η τσίκνα να γεμίσει το χώρο. Έτσι η Πέμπτη αυτή ονομάστηκε Τσικνοπέμπτη.
Στην σύγχρονη εποχή με την αφθονία που τη χαρακτηρίζει, είναι δύσκολο να αναλογιστούμε το τι σήμαινε για τον παραδοσιακό άνθρωπο μια τέτοια μέρα, αφού λίγες ήταν οι φορές που μπορούσε να καταναλώσει κρέας. Αν και δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα τις απαρχές του εθίμου της Τσικνοπέμπτης, είναι σχεδόν βέβαιο πως αυτό μπορεί να αναχθεί στα μεσαιωνικά χρόνια.
Οι ρίζες της Τσικνοπέμπτης
Η Τσικνοπέμπτη φαίνεται να έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα, δεδομένου ότι η ίδια η περίοδος των Αποκριών συνδέεται με αρχαίες γιορτές των Ελλήνων και των Ρωμαίων, ωστόσο η σχέση που υπάρχει δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρη. Η γιορτή, όπως την αντιλαμβανόμαστε σήμερα, είναι συνυφασμένη με την ορθόδοξη παράδοση, ωστόσο δεν συναντάται αποκλειστικά στους Ορθοδόξους, αφού μπορεί κανείς να συναντήσει παρόμοιες γιορτές σε καθολικές ή και προτεσταντικές χώρες. Παραπλήσιες γιορτές είναι η Fettdonnerstag/ Weiberfastnacht στη Γερμανία, όπου πέραν του ιδιαίτερου φαγητού, οι γυναίκες κόβουν, συμβολικά, τις γραβάτες των ανδρών καθώς και η Mardi Gras, η οποία γιορτάζεται στη Γαλλία αλλά και σε κάποιες άλλες, άλλοτε γαλλόφωνες, περιοχές.
