Τσικνοπέμπτη, η γιορτή της κρεοφαγίας

Στη χριστιανική παράδοση ο χρόνος κατανέμεται, σχεδόν ισόποσα, ανάμεσα σε περιόδους νηστείας και κρεοφαγίας. Κεντρική θέση ανάμεσα στις νηστείες έχει η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Αντίστοιχα η περίοδος που προηγείται, αυτή των αποκριών, αποτελεί την κύρια περίοδο κρεοφαγίας, που κορυφώνεται την Τσικνοπέμπτη.

Η δεύτερη εβδομάδα από την έναρξή του Τριωδίου, αποτελεί την κατεξοχήν εβδομάδα κρεοφαγίας.
Μετά από αυτήν σταματά η κατανάλωση κρέατος. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι στην Κρήτη η εβδομάδα αυτή λέγεται και συγκοκκαλή, αφού με βάση το τοπικό έθιμο καθόλη την εβδομάδα καταναλώνεται μεταξύ άλλων και ζωμός κρέατος, με κύριο συστατικό τα κόκκαλα.
Επειδή η Τετάρτη και η Παρασκευή, αποτελούν ημέρες αυστηρής νηστείας, ακόμα και αυτή την περίοδο, η ημέρα που αφιερώνεται, κατά κύριο λόγο στο κρέας, είναι η Πέμπτη. Σύμφωνα με την παράδοση αυτή τη μερα επιβάλλεται το κρέας να ψηθεί και η χαρακτηριστική του μυρωδιά η τσίκνα να γεμίσει το χώρο. Έτσι η Πέμπτη αυτή ονομάστηκε Τσικνοπέμπτη.

Στην σύγχρονη εποχή με την αφθονία που τη χαρακτηρίζει, είναι δύσκολο να αναλογιστούμε το τι σήμαινε για τον παραδοσιακό άνθρωπο μια τέτοια μέρα, αφού λίγες ήταν οι φορές που μπορούσε να καταναλώσει κρέας. Αν και δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα τις απαρχές του εθίμου της Τσικνοπέμπτης, είναι σχεδόν βέβαιο πως αυτό μπορεί να αναχθεί στα μεσαιωνικά χρόνια.

Η Τσικνοπέμπτη, γνωρίζουμε με σιγουριά, πως εορταζόταν στην βενετοκρατούμενη Κρήτη με κρατική υποστήριξη. Φαίνεται πως η γιορτή είχε μεταφερθεί, ή τουλάχιστον υποστηριχθεί από την Βενετία, όπου κι εκεί γιορτάζουν την Τσικνοπέμπτη, την Giovedi Grasso, όπως την ονομάζουν. Για τους Βενετούς, ωστόσο, η Τσικνοπέμπτη γιορταζόταν και σαν ανάμνηση μιας ιστορικής τους νίκης.

Σε κάθε περίπτωση στις περισσότερες περιοχές την Τσικνοπέμπτη εντείνονται οι καρναβαλικές εκδηλώσεις. Στον Τύρναβο, για παράδειγμα, τη Τσικνοπέμπτη ανάβονται μεγάλες φωτιές και τραγουδιούνται τραγούδια με άσεμνο περιεχόμενο. Κυριότερο χαρακτηριστικό της μέρας παραμένει, ωστόσο, το υπαίθριο ψήσιμο.
Εκτός, βέβαια, από το κρέας και άλλα προϊόντα, που αποκλείονται από τη νηστεία, καταναλώνονται την Τσικνοπέμπτη, όπως τα αυγά.

Στα χωριά της Στυμφαλίας στην Πελοπόννησο, την Τσικνοπέμπτη, καταναλώνονται απαραιτήτως, μακαρόνια με βούτυρο, μάλιστα πιστεύεται, πως τα χωράφια εκείνου που δεν θα ακολουθήσει το έθιμο δεν θα έχουν καλή σοδειά.
Το βασικό, όμως, συστατικό αυτής της μέρας, εκτός από ένα καλομαγειρεμένο κρέας, παραμένει η καλή παρέα και διάθεση.