Ο 19ος αιώνας έχει ονομαστεί ο αιώνας των εθνών, καθώς οι κάτοικοι των διαφόρων κρατών άρχισαν να αποκτούν μια εθνική συνείδηση. Στο πλαίσιο αυτό, υπήρξαν ιστορικοί, με πρωτεργάτη τον Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο, οι οποίοι υποστήριξαν πως οι σύγχρονοι Έλληνες συνδέονται με τους αρχαίους προγόνους τους μέσω της αδιάκοπης πορείας της ελληνικής Ιστορίας. Άλλοι ωστόσο, όπως ο Jakob Philipp Fallmerayer, υποστήριξαν πως οι Έλληνες του 19ου αιώνα δεν είχαν καμία σχέση με τους κατοίκους της αρχαίας Ελλάδας. Πώς σχετίζεται όμως με αυτές τις επιστημονικές θεωρίες;
Η τόσο γνωστή και τόσο αγαπητή σε όλους δεν είναι ένα γλυκό καινούργιο, που άρχισε να παρασκευάζεται τον 20ο ή τον 19ο αιώνα. Αντιθέτως, έχει τις ρίζες της στην μακρινή αρχαιότητα, καθώς κάνει την εμφάνισή της στην κωμωδία του Αριστοφάνη Πλούτος, που γράφτηκε το 388 π.Χ. και αποτελεί την τελευταία σωζόμενενη κωμωδία του σατυρικού ποιητή. Εκεί γίνεται αναφορά στον ἄμη, ένα γλύκισμα φτιαγμένο από γάλα και αλεύρι. Αν και ο όρος αυτός δεν έχει ξεκάθαρη ετυμολογική προέλευση, εντούτοις για τον Αριστοφάνη προσδιόριζε ένα είδος πλακούντα με γάλα. Ο όρος πλακοῦς, που δήλωνε την πίτα, δεν ήταν μια εφεύρεση του ποιητή, αφού κάνει την εμφάνισή του και σε παλαιότερα κείμενα. Εμμέσως, γνωρίζουμε ότι ο Αίγιμος, ένας ιατρός του 6ου αιώνα, είχε συγγράψει ένα πλακουντοποιικό σύγγραμα, ένα έργο δηλαδή που περιείχε τη συνταγή για την παρασκευή του πλακούντα. Μεταγενέστερος του Αριστοφάνη ήταν ο Αρχέστρατος, ένας ποιητής του 4ου αιώνα, ο οποίος στη Γαστρονομία αναφέρεται σε πλακούντα γεμιστό με μέλι και τυρί. Τέλος, ο Αθήναιος, που έζησε στο πέρασμα από τον 2ο στον 3ο αιώνα μ.Χ., στο έργο του Δειπνοσοφισταί, ένα δεκαπεντάτομο σύγγραμα, κάνει συγκεκριμένη αναφορά στον πλακούντα.
Είναι σαφές από τα παραπάνω, πως καθ’ όλη τη διάρκεια των ρωμαϊκών χρόνων, οι άνθρωποι συνέχισαν να απολαμβάνουν τον πλακούντα. Όταν η ρωμαϊκή αυτοκρατορία χωρίστηκε σε δύο μέρη, με το δυτικό να καταρρέει τον 5ο αιώνα μ.Χ. και το ανατολικό να αποκτά σταδιακά έναν ελληνικό χαρακτήρα και να μεταμορφώνεται σε αυτό που ονομάζουμε Βυζάντιο, ο πλακούντας κατάφερε να επιβιώσει. Επομένως, όπως το Βυζάντιο διέσωσε τόσα πολλά πράγματα μέχρι σήμερα, ανάμεσά τους την ορθόδοξη πίστη και την ελληνική γλώσσα, έτσι κατάφερε να κρατήσει ζωντανή τη συνταγή.
Δεν είναι ένα γλυκό που παρασκευάζεται σε μία μόνο περιοχή της χώρας μας. Την φτιάχνουν σε κάθε γωνιά της ηπειρωτικής κυρίως Ελλάδας, ενώ δεν υπάρχει μία και μοναδική συνταγή. Υπάρχουν κοινά υλικά, όπως το γάλα, το αλεύρι, τα αυγά και η ζάχαρη( στα αρχαία χρόνια χρησιμοποιούσαν μέλι), υπάρχουν όμως και υλικά τα οποία διαφέρουν από συνταγή σε συνταγή, ανάλογα με την διαθεσιμότητα των ντόπιων προϊόντων ανά περιοχή(στην Πελοπόννησο για παράδειγμα την έφτιαχναν συνήθως χωρίς φύλλο καθώς η καλλιέργεια δημητριακών ήταν περιορισμένη). Παραδοσιακά, ήταν εποχικό γλυκό και παρασκευαζόταν Απρίλιο με Μάιο, όταν τα γαλακτοφόρα ζώα βρίσκονται σε φάση απογαλακτισμού, οπότε το γάλα είναι άφθονο. Μάλιστα, ήταν προτιμότερο το κατσικίσιο γάλα, καθώς θεωρούνταν πιο αρωματικό.
Σήμερα βέβαια, η διακίνηση προϊόντων από την μία περιοχή στην άλλη σημαίνει πως μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει ό,τι υλικά θέλει για να παρασκευάσει όπως του αρέσει. Έτσι, μπορεί να είναι τόσο πλούσια σε υλικά όσο θέλει αυτός που την φτιάχνει. Όποια συνταγή ωστόσο και να ακολουθήσει κανείς, είναι ένα γλυκό ταυτισμένο με την ελληνική ιστορία και παράδοση.
