Κολιός: Το ψάρι του Αυγούστου που δεν λείπει από το ελληνικό τραπέζι

Ο κολιός είναι από τα πιο χαρακτηριστικά ψάρια του ελληνικού καλοκαιριού. «Κάθε πράγμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο», λέει η παροιμία — και δεν είναι καθόλου τυχαίο. Ο Αύγουστος είναι ο μήνας του, όταν βρίσκεται στην καλύτερή του εποχή: γεμάτος γεύση, καθώς είναι παχύς και πεντανόστιμος.

Φυσικά, όσο κρατάει η καλοκαιρία και διατηρείται η ζέστη, με τις θάλασσες να έχουν ακόμα υψηλή θερμοκρασία — όπως προβλέπεται και για τον Σεπτέμβριο — μπορείτε να βρείτε εξαιρετικούς κολιούς για τα μαγειρέματά σας. Και οι συνταγές που μπορείτε να ετοιμάσετε με κολιό είναι πολλές.

Τι είναι ο κολιός;

Ο κολιός είναι ένα ψάρι που ανήκει στην κατηγορία των αφρόψαρων. Έχει μακρύ σώμα, με ασημί-γκρι χρώμα και χαρακτηριστικά γαλαζοπράσινα “νερά” σε ραβδώσεις κατά μήκος της ράχης του. Η σάρκα του είναι λιπαρή και πλούσια, ιδιαίτερα γευστική — κάτι που τον καθιστά αγαπημένο ψάρι σε πολλές παραδοσιακές ελληνικές συνταγές.

Διατροφική αξία του κολιού

Ο κολιός δεν είναι μόνο γευστικός, αλλά και εξαιρετικά θρεπτικός:

• Πλούσιος σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, που ωφελούν την καρδιά.
• Περιέχει πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας.
• Αποτελεί πηγή βιταμινών όπως η D και η B12, αλλά και πολύτιμων ιχνοστοιχείων.

Γιατί να τον επιλέξετε στη διατροφή σας

Η συχνή κατανάλωση κολιού συμβάλλει σε ισορροπημένη διατροφή και προσφέρει ενέργεια χωρίς να στερείται γεύσης.

Ελληνικές συνταγές με κολιό

Ο κολιός είναι τόσο νόστιμος και μπορεί να μαγειρευτεί στην κουζίνα σου με διάφορους τρόπους:

Μαρινάτος κολιός

Κλασικός μεζές για ούζο ή τσίπουρο, ιδανικός για τα καλοκαιρινά τραπέζια. Μέσα σε λίγες ώρες είναι έτοιμος ο μεζές. Και χρειάζεσαι μόνο αλάτι, λάδι και ξύδι. Φυσικά μπορείς να προσθέσεις βότανα ή σκόρδο ακόμα και καυτερή πιπεριά. Αλλά και σκέτος είναι μεγάλη απόλαυση.

Κολιός ψητός στα κάρβουνα

Με ελαιόλαδο, λεμόνι και ρίγανη, αναδεικνύεται η έντονη γεύση του.

Κολιός στον φούρνο με ντομάτα

Μια παραδοσιακή συνταγή γεμάτη καλοκαιρινά αρώματα.

Κολιός πλακί

Σιγοψημένος με κρεμμύδι, σκόρδο, ελαιόλαδο μαϊντανό και ντομάτα – από τα πιο μερακλίδικα πιάτα της ελληνικής κουζίνας.

Λιόκαφτος κολιός

Εμείς στην Πάρο τον Αυγουστιάτικο παχύ κολιό τον κάνουμε λιόκαφτο και λέγεται «Γούνα». Δηλαδή λιάζεται, με μια εύκολη διαδικασία στον ήλιο να στεγνώσει, και μετά ψήνεται στη σχάρα. Προσθέτουμε απλά λεμόνι πριν το σερβίρισμα και τον απολαμβάνουμε ως τον καλύτερο μεζέ για σούμα ή ούζο.

Κολιός λαδορίγανη

κολιός λαδορίγανη μπαίνει στο ταψί με ελαιόλαδο, σκόρδο λεπτοκομμένες φέτες πατάτας ρίγανη και λεμόνι. Ψήνεται και γίνεται λαχταριστό φαγητό.

Γεμιστός κολιός

Στο χωριό μου στην Νάουσα της Πάρου οι μεγάλοι κολιοί γεμίζονται με μια απλή γέμιση ψωμί, σκόρδο, ελαιόλαδο, μαϊντανό και ψήνονται στον φούρνο.

Βέβαια όπως όλοι γνωρίζουμε όταν έχεις ένα ποιοτικό ολόφρεσκο υλικό μπορείς να δημιουργήσεις εκατοντάδες συνταγές σύμφωνα με το γούστο σου και την φαντασία σου.

Καθάρισμα Κολιού

Σε αντίθεση με τα περισσότερα ψάρια, ο κολιός δεν ξελεπιάζεται, όπως λέμε στα νησιά. Τα λέπια του είναι πολύ μικροσκοπικά, τόσο λεπτά και κολλημένα πάνω στο δέρμα του, που δεν είναι καν ορατά με γυμνό μάτι.

Δεν ξεκολλούν εύκολα και, γι’ αυτόν τον λόγο, δεν τα αφαιρούμε καθόλου — απλώς σας το αναφέρω πληροφοριακά.

Η πολυετής εμπειρία μου από το εστιατόριο θαλασσινών και οι δοκιμές που έχω κάνει σχεδόν σε κάθε ψάρι της θάλασσας, μου έχουν αποδείξει το εξής: όταν μαγειρευτεί ο κολιός, η πέτσα με τα μικροσκοπικά λέπια τρώγεται πολύ ευχάριστα και είναι πεντανόστιμη, χωρίς να τα καταλαβαίνεις καθόλου!

Κατά τ’ άλλα, καθαρίζουμε τα εντόσθια και ξεπλένουμε πολύ καλά το εσωτερικό του ψαριού, ώστε να απομακρυνθεί εντελώς το αίμα.

Το κεφάλι του κολιού δεν τρώγεται, αλλά καλό είναι να το αφήνουμε επάνω στο ψάρι όταν το ψήνουμε στον φούρνο — δίνει επιπλέον νοστιμιά στο ταψί.

Ο κολιός στην ελληνική παράδοση

Η γνωστή φράση «Αύγουστος και κολιός», ή η παροιμία «Αύγουστος, παπάς παλιός και κολιός», δεν ειπώθηκε καθόλου τυχαία. Παλαιότερα, ο κόσμος ήξερε καλά πως τον Αύγουστο ο κολιός είναι στην καλύτερή του εποχή — πιο παχύς, πιο νόστιμος και πιο πλούσιος σε γεύση.

Έτσι, έγινε κομμάτι της λαϊκής σοφίας και αγαπημένο πιάτο στα καλοκαιρινά τραπέζια, ειδικά στα παραθαλάσσια χωριά και σε όλα τα νησιά. Φυσικά, μπορεί κανείς να τον βρει και άλλες εποχές του χρόνου — όμως τον Αύγουστο η γεύση του είναι πραγματικά μοναδική.

Δοκιμάστε τον στην κουζίνα σας

Αν ψάχνετε ένα ψάρι με έντονη θαλασσινή γεύση, υψηλή διατροφική αξία και βαθιές ρίζες στην ελληνική παράδοση, ο κολιός είναι η ιδανική επιλογή. Κι επιπλέον, είναι από τα πιο οικονομικά ψάρια της αγοράς! Το μόνο σίγουρο είναι ότι, όπως κι αν τον μαγειρέψετε, η νοστιμιά του θα σας αποζημιώσει.

Καλά μαγειρέματα!