Το κυδώνι ή αλλιώς το χρυσό μήλο της Αφροδίτης
Η κυδωνιά (Cydona oblonga) είναι ίσως ένα από τα λιγότερο δημοφιλή δέντρα που ανήκουν στα μηλοειδή (μηλιά, αχλαδιά, μουσμουλιά). Ανήκει στην οικογένεια των Ροδοειδών (Rosaceae) και ήταν γνωστή από την αρχαιότητα ως χρυσό μήλο της Αφροδίτης. Ο καρπός της είναι το κυδώνι. Έχει χρώμα κίτρινο προς χρυσαφί και στυφή γεύση. Πολύ σημαντικό για να έχουμε καλή παραγωγή είναι το πώς και το πότε κλαδεύουμε την κυδωνιά. Είναι απίστευτο το τι φτιάχνουμε με κυδώνια. Ας γνωρίσουμε λοιπόν την κυδωνιά.
Χαρακτηριστικά κυδωνιάς και κύριες χώρες καλλιέργειας
Προέρχεται από τον Καύκασο ή το Ιράν. Είναι δέντρο μικρούς μεγέθους, φυλλοβόλο και βραδείας ανάπτυξης. Καρποφορεί μετά από 5-8 χρόνια μετά το φύτεμα. Φυτεύεται σε ηλιόλουστες και προφυλαγμένες από τους ανέμους περιοχές. Οι καρποί της ωριμάζουν το φθινόπωρο, όποτε και γίνεται η συγκομιδή τους. Τα κυδώνια έχουν αχλαδόμορφο σχήμα και ανάλογα με την ποικιλία είναι λιγότερο ή περισσότερο στρογγυλωπά. Καλλιεργείται κυρίως στην Τουρκία, στην Κίνα, στο Ουζμπεκιστάν, στο Μαρόκο στο Ιράν κ.ά. Στην Ευρώπη καλλιεργείται κυρίως στην Ισπανία και στη Σερβία. Στη χώρα μας καλλιεργείται κυρίως στην Κεντρική Μακεδονία, στην Πελοπόννησο και στη Θεσσαλία.
Χημική σύσταση
Στα 100g κυδωνιού, τα 83,3g είναι νερό, τα 15,3g ολικά σάκχαρα εκ των οποίων τα 13,3g απλά σάκχαρα ,το 1,9g φυτικές ίνες, το 0,4g πρωτεΐνη, το 0,1g λιπίδια και το 0,4g τέφρα. Περιέχει επίσης βιταμίνες Α, Β1, Β2, Β3, Β5, Β6, Β9, Β12, C, E, K. Περιέχει ακόμα ανόργανα άλατα όπως και κάλιο, μαγνήσιο, νάτριο, φώσφορο, χαλκό, ψευδάργυρο, σίδηρο κ.ά. Έχει επίσης μεγάλη αντιοξειδωτική δράση, λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς της σε τανίνη. Ανά 100 γραμμάρια δίνει 57 θερμίδες.
Ποικιλίες
Κάποιες από τις κύριες ποικιλίες της παρουσιάζονται παρακάτω.
Αφράτη
Πρόκειται για ποικιλία με μεσαία έως μεγάλα μηλόμορφα κυδώνια, που ωριμάζουν περίπου στα τέλη Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτώβρη.
Πορτογαλίας & Champon
Πρόκειται για ποικιλίες με μεγάλα αχλαδόμορφα κυδώνια, που ωριμάζουν κατά τον Οκτώβριο.
Γίγας της Vranja
H ποικιλία αυτή διακρίνεται για τα πολύ μεγάλα μηλόμορφα κυδώνια, που ωριμάζουν τον Οκτώβριο.
Melforme (κυδωνόμηλο)
Πρόκειται για ποικιλία με μεγάλου μεγέθους και σφαιρικούς καρπούς, που ωριμάζει περίπου στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Πότε κλαδεύουμε την κυδωνιά;
Έχει πυκνή βλάστηση και αρκετούς λεπτούς κλαδίσκους που σπάνε εύκολα. Γι’ αυτό χρειάζεται κλάδεμα, ώστε να απομακρύνονται οι ξεροί και να αραιώνονται οι συμπλεκόμενοι κλάδοι, ώστε να δέχεται απρόσκοπτα ήλιο και αέρα και να διατηρηθεί το εσωτερικό τμήμα της κόμης καρποφόρο. Μπορεί να κλαδευτεί σε σχήμα κυπελλοειδές, πυραμίδας και ελεύθερης παλμέττας. Το κλάδεμα καρποφορίας της συνιστάται να είναι ελαφρύ, ώστε να διατηρηθεί το σχήμα του δέντρου και να μπορεί να αναπτυχθεί νέα βλάστηση. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται μεγαλύτερη και καλύτερης ποιότητας παραγωγή. ΤΟ δέντρο αυτό κλαδεύεται το χειμώνα που δεν έχει φύλλα.
Τι φτιάχνουμε με κυδώνια;
Τα κυδώνια χρησιμοποιούνται με διάφορους τρόπους τόσο στη μαγειρική, όσο και στη ζαχαροπλαστική. Μπορούν να καταναλωθούν ψητά ή βραστά. Χρησιμοποιούνται για την παρασκευή αλμυρών πιάτων για ιδιαίτερη γεύση. Χρησιμοποιούνται επίσης για γλυκό του κουταλιού και άλλα γλυκίσματα ή γλυκές παρασκευές. Η κυδωνιά επίσης χρησιμοποιείται και στην ξυλουργική λόγω της μεγάλης ανθεκτικότητας του ξύλου της. Από τα φύλλα της τέλος γίνεται αφέψημα με μαλακτικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες.
Το χρυσό μήλο
Από τα παραπάνω λοιπόν έγινε κατανοητό γιατί η κυδωνιά ήταν γνωστή ως “χρυσό μήλο της Αφροδίτης”. Το δέντρο βέβαια θέλει τη σωστή φροντίδα και περιποίηση. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε ορισμένα πράγματα, όπως το πότε κλαδεύουμε την κυδωνιά, ώστε να έχουμε μια καλή παραγωγή. Είδαμε πόσα οφέλη και τι φτιάχνουμε με κυδώνια. Επομένως ας αρχίσουμε να βλέπουμε αυτό το φρούτο διαφορετικά.
