Είναι άραγε τυχαίο ότι οι νοσταλγικές μνήμες που γεννά η λέξη γαλατόπιτα φτιάχνονται από την αρχαιότητα με τα ίδια υλικά;
Η γαλατόπιτα της Καρδίτσας ή της Λάρισας, η γαλατόπιτα της γιαγιάς, είναι η ίδια σχεδόν με τη γαλατόπιτα του Αριστοφάνη. Και η Γαλατόπιτα – galatopita που παραγγέλνουν με ξενική προφορά οι τουρίστες είναι κι αυτή η ίδια. Από τα αρχαία χρόνια έως τις μέρες μας, η παραδοσιακή γαλατόπιτα ετοιμάζεται με τα ίδια απλά, κι όμως μαγικά υλικά. Γάλα, γιαούρτι, αυγά, βούτυρο, αλεύρι. Το μόνο υλικό που δεν περιείχε η αρχαιοελληνική γαλατόπιτα ήταν η ζάχαρη. Κι όμως, ήδη από την αρχαιότητα, κάθε γαλατόπιτα μοσχοβολούσε γλύκα, από γάλα και μέλι. Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας σε μια παραλλαγή της παραδοσιακής, φτιάχνουν γαλατόπιτα με χωριάτικο φύλλο.
Ο Αριστοφάνης, αναφέρεται στον «Πλούτο» σε ένα γλύκισμα από γάλα και αλεύρι, σαν τη σημερινή γαλατόπιτα, με τον όρο «ἄμης». Συγκεκριμένα, ο «ἄμης», όρος με άγνωστη ετυμολογία, είναι, κατά τον Αριστοφάνη, «εἶδος πλακοῦντος μετὰ γάλακτος». Τί ήταν, όμως, ο αρχαιοελληνικός «πλακοῦς»; Ήδη από τον 6ο πχ αιώνα, στα «πλακουντοποιικά συγγράμματα», αρχαίους οδηγούς γαστρονομίας, ο «πλακοῦς» είναι η γνωστή μας πίτα. Τότε ο πλακούς παρασκευαζόταν στα σπίτια ή στα εργαστήρια των «πλακουντοποιών». Σήμερα γευόμαστε γαλατόπιτα από τα χέρια της γιαγιάς ή από φούρνους στις γειτονιές της Λάρισας και της Καρδίτσας.
Η βάση των πλακούντων ήταν μια ζύμη από άριστης ποιότητας αλεύρι και νερό, στην οποία προσέθεταν διάφορα υλικά. Γάλα, τυρί, αυγά, λάδι, λίπος, άνηθο, μάραθο, κύμινο, πιπέρι, καρύδια, αμύγδαλα, σταφίδες ήταν τα ποικίλματα –τα αρχαία toppings- των πλακούντων. Έτσι γεννήθηκε η πρώτη τυρόπιτα, ο «αρτότυρος» ή «τυρών άρτος», αλλά και γλυκές πίτες, όπως η «μελιτούττα», ένα αρχέγονο τσιζκέικ. Μία από αυτές τις αρχαίες πίτες ήταν και η γαλατόπιτα. Βέβαια, ο αρχαίος επισκέπτης δε θα ζητούσε Γαλατόπιτα – galatopita ή τζικέικ, αλλά έναν «γαλακτώδη πλακούντα». Διαβάζουμε για όλα αυτά σε πλήθος αρχαία συγγράμματα, με γνωστότερο τους «Δειπνοσοφιστές» του Αθήναιου.
