Χίος, ένας τόπος γεμάτος ιστορία

Από την μυθολογία στο Bυζάντιο

Το νησί της Χίου είναι ένας τόπος με μακρά ιστορία και παράδοση. Ο μύθος λέει πως η Χίος πήρε το όνομα από την Χιόνη, μυθικό πρόσωπο, κόρη του Οινοπιώνος του πρώτου βασιλιά του νησιού, ο οποίος προερχόμενος από την Κρήτη, εγκαταστάθηκε στο νοτιότερο μέρος του νησιού και έμαθε τους ντόπιους το θαλάσσιο εμπόριο και την καλλιέργεια του αμπελιού.

Η καταγεγραμμένη ιστορία της ξεκινά ήδη από τον 11ο αιώνα π.Χ. όπου κατοικήθηκε από το ελληνικό φύλο, τους Ίωνες και αποτέλεσε μέλος στην αρχαιότητα της ένωσης των Ιωνικών πόλεων της Μικράς Ασίας, το Πανιώνιον. Στα χρόνια του Βυζαντίου ανήκε διοικητικά στο Θέμα Αιγαίου, αυτή την περίοδο και ειδικότερα τον 11ο αιώνα μ.Χ. χτίζονται τα πρώτα κάστρα από τους Βυζαντινούς, αντιλαμβανόμενοι τη στρατηγική θέση του νησιού, το Κάστρο της Χίου και της Βολισσού.

Τα χρόνια της Γενουαυτοκρατορίας (1346-1566)

Από τον 14ο αιώνα και μετά από αλλεπάλληλες επιδρομές των σταυροφόρων, η Χίος καταλαμβάνεται από τη Δημοκρατία της Γένοβας και για δυο αιώνες το νησί μεταμορφώνεται, ανοικοδομείται και αναπτύσσεται οικονομικά ενώ ενσωματώνει την γενουάτικη αρχιτεκτονική. Οι Γενουάτες, δαιμόνιοι έμποροι, ανακαλύπτουν τον θησαυρό της χιώτικης γης που δεν είναι άλλος από τη μαστίχα και οργανώνουν την καλλιέργειά της στα νότια ενώ παράλληλα ξεκινούν το εμπόριό της.

Οι Γενοβέζοι επιθυμώντας να οχυρώσουν και να περιφρουρήσουν τα μαστιχοχώρια από τους διάφορους επιδρομείς, κατασκευάζουν καστροπολιτείες οι οποίες διατηρούνται έως σήμερα. Τα Μεστά, Πυργί, Ολύμποι και Καλαμωτή είναι μερικά από τα χωριά που οχυρώνονται και μαρτυρούν την παρουσία των Γενουατών αλλά ταυτόχρονα χτίζονται και οι λεγόμενες βίγλες, με άλλα λόγια  παρατηρητήρια, σε περιοχές όπως Κάμπος και Σκλαβιές. Δείγμα γενουάτικης αρχιτεκτονικής όμως μπορεί κανείς να θαυμάσει  ακόμα και σήμερα σε αρχοντικά κτίσματα στη πόλη της Χίου και στα περιβόλια του Κάμπου.

Από την οθωμανική κυριαρχία έως το 1912

Η Χίος το 1566 μ.Χ. πέφτει αναπόφευκτα στα χέρια των Οθωμανών Τούρκων για λογαριασμό του τότε Σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας το νησί απολαμβάνει ιδιαίτερα προνόμια χάρη στη μαστίχα και το ανεπτυγμένο εμπόριο ενώ ταυτόχρονα γνωρίζει πνευματική και πολιτιστική άνθιση αφού ιδρύεται η Σχολή της Χίου και η βιβλιοθήκη Κοραή.

Η ανάπτυξή της ανακόπτεται βίαια μετά τη Σφαγή το 1822 όπου ο μεγαλύτερος πληθυσμός της εξοντώνεται ενώ το υπόλοιπο  κομμάτι του πληθυσμού μεταναστεύει είτε σε άλλες περιοχές της Ελλάδος είτε στη Δύση. Το 1912 μετά το πέρας του Μακεδονικού Αγώνα, η Χίος απελευθερώνεται και ενσωματώνεται στο Νεότερο Ελληνικό Κράτος.

Η Χίος είναι ξακουστή σε όλο τον κόσμο για τη μαστίχα. Ένας διατροφικός θησαυρός που χρησιμοποιείται σε παραδοσιακές συνταγές του νησιού. Τα περίφημα μασουράκια είναι από τα πιο γνωστά.

Επίσης η Χίος είναι φημισμένη για τα μανταρίνια της, τα οποία καλλιεργούνται στον Κάμπο της Χίου, ευωδιάζοντας και μεθώντας τον επισκέπτη με τη μυρωδιά τους. Διάσημη είναι η περίφημη μανταρινάδα της Χίου, την οποία οι ντόπιοι συνηθίζουν να την προσφέρουν στους επισκέπτες του νησιού μαζί με γλυκά του κουταλιού. Γλυκά φτιαγμένα παραδοσιακά και με μεράκι όπως το υπέροχο γλυκό κουταλιού τριαντάφυλλο, φτιαγμένο από το ροδοπέταλα του λουλουδιού.

Αν και όχι μεγάλη η παραγωγή, η Χίος έχει και φανταστικά γαλακτοκομικά προϊόντα όπως είναι η κοπανιστή που είναι ένα μαλακό και πικάντικο τυρί και το πιτιανό, που είναι σκληρό τυρί από κατσικίσιο και αιγοπρόβειο γάλα. Το πιο διάσημο απ’ όλα είναι το μαστέλο Χίου, ένα λευκό αγελαδινό τυρί ιδανικό για σαγανάκι.

Δείτε ακόμα και διαβάστε για παραδοσιακά προϊόντα της Χίου και γνωρίστε τη γαστρονομία της:

https://www.argiro.gr/2022/05/chios-enas-topos-gematos-istoria/