Η Μικρασιατική γαστρονομία που διατηρείται μέχρι σήμερα

Αναμφίβολα η Μικρασιατική καταστροφή υπήρξε η σημαντικότερη καμπή στην Ιστορία του Νεότερου Ελληνισμού. Θύματα αυτής της τραγωδίας υπήρξαν οι πρόγονοι μας, οι Έλληνες του Πόντου και της Μικράς Ασίας. Μαζί με τον ξεριζωμό από τις χαμένες πατρίδες έφεραν μαζί τους τον πολιτισμό τους, τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις τους και φυσικά την κουζίνα τους. Παρόλο που ελάχιστες γραπτές συνταγές διασωθήκαν από τον ξεριζωμό, οι συνταγές πέρασαν προφορικά από γενιά σε γενιά από τους πρόσφυγές που επέζησαν. 

Οι συνταγές αυτές αγαπηθήκαν από τους Έλληνες γιατί εκτός ότι τους συνδέει με τις αλησμόνητες πατρίδες τους, τους γοητεύει και ο ανατολίτικος αέρας τους. Μολονότι πολλές από αυτές έχουν τουρκικές ονομασίες, οι περισσότερες είναι ελληνικής προέλευσης από τα Βυζαντινά χρόνια. Άλλωστε όταν οι Οθωμανοί Τούρκοι καταφθάνουν στο Βυζάντιο τον 10ο αιώνα, η βυζαντινή κουζίνα είναι ήδη πλούσια και φημισμένη. Φυσικά με τα χρόνια που πέρασαν τα μέχρι τότε ελληνικά πιάτα αφομοίωσαν πολλά ανατολίτικα στοιχεία.

Η μικρασιατική γαστρονομία χωρίζεται σε τέσσερις κουζίνες ανάλογα με τα γεωγραφικά σημεία που προήρθαν οι Έλληνες, την Πολίτικη, την Ποντιακή, την κουζίνα της Καππαδοκίας και της Δυτικής Μικράς Ασίας, δηλαδή τα παράλια. Αναλυτικότερα:

Στον Πόντο η κουζίνα είχε ρωσικές επιρροές χάρη στις εμπορικές τους σχέσεις. Υπερισχύουν οι συνταγές με ψάρι, με κτηνοτροφικά προϊόντα αλλά και μείξεις διαφόρων σιτηρών με γαλακτοκομικά είδη. Συνταγές όπως περέκ, πισία, χοσάφ, τανωμένος σορβάς είναι μόνο λίγες που απαρτίζουν την ποντιακή κουζίνα.

Η κουζίνα της Καππαδοκίας βασίστηκε στα σιτηρά, στα χειροποίητα ζυμαρικά και τα όσπρια. Η τεχνική του τουρσιού αλλά και των παστών προήρθε από την περιοχή της Καππαδοκίας. Ο καβουρμάς, το σουτζούκι και ο παστουρμάς αλλά και το μαντί είναι αυτά που χαρακτήρισαν τη κουζίνα της Ανατολίας.

Η πολίτικη κουζίνα έχει να επιδείξει έναν πραγματικό γαστρονομικό πλούτο καθώς ευνοήθηκε πολύ από την γεωγραφική της θέση, συνταγές με ψάρι και θαλασσινά, μαγειρευτά με κρέας, λαδερά με λαχανικά και όσπρια. Να σημειωθεί πως σε αυτή την κουζίνα τα καρυκεύματα ήταν εξίσου σημαντικά με τις πρώτες ύλες για την παρασκευή των εδεσμάτων. Φημισμένα όμως υπήρξαν και τα σιροπιαστά της επιδόρπια. Οι ντολμάδες, τα φασόλια πιαζ, το γκιούλπασι αλλά και το γαλακτομπούρεκο, ο μπακλαβάς και το σαραγλί είναι μόνο ενδεικτικά πιάτα της Πόλης.

Ξεχωρίζει η πολυπολιτισμική Σμυρναϊκή κουζίνα της οποίας οι επιρροές της προέρχονται τόσο από τα νησιά του Αιγαίου αλλά και από την Πόλη. Έτσι έχουμε πληθώρα συνταγών που βασίστηκαν στα θαλασσινά, στα λαχανικά, στα όσπρια αλλά και στο κρέας. Τα σουτζουκάκια, οι αγκινάρες αλα πολίτα και τα κουλουράκια είναι ελάχιστα παραδείγματα της κουζίνας.