Γάλα: Είδη γάλακτος

Το γάλα είναι η πρώτη τροφή του ανθρώπου Παρέχει απαραίτητα δομικά συστατικά στον οργανισμό όπως βιταμίνες, πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας και ιχνοστοιχεία.

Γάλατα που είναι ευρέως γνωστά, είναι το ζαχαρούχο γάλα, το καραμελωμένο ζαχαρούχο γάλα, το κεφίρ αλλά και το γάλα γαϊδούρας.  Η γαλακτοκομία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κλάδους παγκοσμίως. Στην Ελλάδα γίνεται μεγάλη παραγωγή πρόβειου και αίγειου ή αιγοπρόβειου γάλακτος, από τα οποία παράγεται πληθώρα γαλακτοκομικών προϊόντων κυρίως τυριών.

Το γάλα ως προς την επεξεργασία χωρίζεται σε σκόνη, παστεριωμένο διάρκειας 7 ημερών, UHT (Ultra High Temperature) και το συμπυκνωμένο γάλα (εβαπορέ).

Σκόνη

Είναι το γάλα που παρασκευάζεται με αποστείρωση και αφυδάτωση του νωπού γάλακτος και στο οποίο προστίθενται επιπλέον θρεπτικά στοιχεία. Στη μορφή αυτή είναι κυρίως τα βρεφικά γάλατα.

Παστεριωμένο διάρκειας 7 ημερών

Πρόκειται για το γάλα που παστεριώνεται στους 72 °C για 15 δευτερόλεπτα. UHT:  πρόκειται για το γάλα που υποβάλλεται σε θέρμανση πολύ υψηλών θερμοκρασιών για πολύ μικρό διάστημα, ώστε να συντηρείται μακρόχρονα.

Συμπυκνωμένο γάλα (εβαπορέ)

Γάλα που αποστειρώνεται σε θερμοκρασία μικρότερη των 100 °C, από το οποίο αφαιρείται στη συνέχεια ένα μέρος από το νερό που περιέχει. Διατηρείται εκτός ψυγείου για μεγάλο χρονικό διάστημα (6-12 μήνες). Ως προς τα λιπαρά διαφοροποιείται σε πλήρες, αποβουτυρωμένο και μερικώς αποβουτυρωμένο.

Πλήρες

Eίναι το γάλα με λίπος 3,25-3,5%. Στην αγορά βρίσκεται παστεριωμένο και ομογενοποιημένο.

Μερικώς αποβουτυρωμένο

Eίναι το γάλα με 1-2% λιπαρά. Είναι γνωστό και ως ελαφρύ γάλα.

Αποβουτυρωμένο γάλα

Eίναι το γάλα με 0% λιπαρά. Έχει τις λιγότερες θερμίδες από τα δύο προηγούμενα. Ανάλογα με το ζώο χωρίζεται σε αγελαδινό, κατσικίσιο, πρόβειο, γαϊδούρας και βούβαλου.

Αγελαδινό

Το πιο γνωστό γάλα παγκοσμίως. Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο, πρωτεΐνες, φώσφορο και Β12.

Κατσικίσιο

Είναι πιο εύπεπτο από το αγελαδινό και προσφέρει περισσότερα θρεπτικά συστατικά. Έχει ιδιαίτερη γεύση.

Πρόβειο

Χρησιμοποιείται κυρίως για την παρασκευή τυριών και γιαουρτιών. Υπάρχει και το αποβουτυρωμένο κατσικίσιο με 1,5% λιπαρά. Έχει πυκνή και πλούσια υφή και ιδιαίτερη γεύση.

Γαϊδούρας

Το γάλα γαϊδούρας είναι πιο ακριβό από τα παραπάνω γάλατα και λιγότερο διαδεδομένο. Το γάλα γαϊδούρας είναι πλούσιο σε ανοσοσφαιρίνη, η οποία βοηθά στην προστασία από ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις. Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε λακτόζη, και βιταμίνες Β12 και C και μέταλλα. Συγκριτικά με το ανθρώπινο γάλα, το γάλα γαϊδούρας έχει 60 φορές περισσότερη βιταμίνη C.Περιέχει μικρό ποσοστό πρωτεϊνών και λιπαρών. Το γάλα γαϊδούρας έχει την ίδια περιεκτικότητα με το ανθρώπινο μητρικό γάλα σε θερμίδες και ανόργανα συστατικά. Θεωρείται πλήρης τροφή για τα παιδιά.

Βουβαλίσιο

Έχει απαλή υφή και ευχάριστη γεύση. Χρησιμοποιείται για την παρασκευή βουτύρου και γιαουρτιού. Έχει την ίδια περιεκτικότητα με το ανθρώπινο μητρικό γάλα σε θερμίδες και ανόργανα συστατικά. Θεωρείται πλήρης τροφή για τα παιδιά. Είναι πλούσιο σε ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και ω-λιπαρά. Έχει επίσης 43% χαμηλότερα επίπεδα χοληστερόλης, όπως επίσης και 58% περισσότερο ασβέστιο και 40% περισσότερες πρωτεΐνες από το αγελαδινό και το κατσικίσιο γάλα. Ενδείκνυται για τους ανθρώπου που έχουν δυσανεξία στη λακτόζη.

Καραμελωμένο ζαχαρούχο γάλα

Το καραμελωμένο ζαχαρούχο πρόκειται για το λευκό ζαχαρούχο γάλα το οποίο καραμελώνει μετά από βράσιμο.  Το καραμελωμένο ζαχαρούχο γάλα έχει ευρεία χρήση στη ζαχαροπλαστική.

Σοκολατούχο

Πρόκειται για ρόφημα αγελαδινού γάλακτος με γεύση κακάο και προσθήκη ζάχαρης. Η περιεκτικότητα του σε ζάχαρη μπορεί να είναι και τριπλάσια από το σκέτο αγελαδινό.

Υπάρχουν επίσης και ειδικά γάλατα, όπως είναι το κεφίρ, το γάλα χωρίς λακτόζη και το εμπλουτισμένο με ασβέστιο.

Γάλα χωρίς λακτόζη

Πρόκειται για γάλα με ελαφρώς γλυκίζουσα γεύση. Ενδείκνυται για ανθρώπους έχουν δυσανεξία στη λακτόζη ή ακολουθούν ειδική διατροφή. Εκτός της λακτόζης τα υπόλοιπα θρεπτικά στοιχεία και η ενεργειακή τους αξία δεν επηρεάζονται.

Κεφίρ

Παρασκευάζεται από ημιαποβουτυρωμένο γάλα αγελάδας ή κατσικίσιο και καλλιέργεια κεφίρ, η οποία πρόκειται για ποικιλία ζυμομυκήτων και βακτηρίων γαλακτικού οξέως. Το κεφίρ είναι πολύ εύπεπτο, με πολλά θρεπτικά στοιχεία και δροσερή υπόξινη γεύση. Κατάγεται από τις χώρες του Καυκάσου. Το κεφίρ είναι πλούσιο σε πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας και προβιοτικά. Το κεφίρ συμβάλλει στην άμυνα του οργανισμού και είναι πολύ καλή πηγή ασβεστίου και μαγνησίου. Έχει μειωμένη περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά οξέα και νάτριο. Το κεφίρ ενδείκνυται για άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη ή ακολουθούν ειδική διατροφή.

Γάλα εμπλουτισμένο με επιπλέον ασβέστιο

Πρόκειται για γάλα εμπλουτισμένο με ασβέστιο και βιταμίνη D3. Ενδείκνυται για εγκύους και θηλάζουσες γυναίκες ή γυναίκες σε εμμηνόπαυση και γενικότερα για ανθρώπους που έχουν αυξημένες ανάγκες σε ασβέστιο.

Και αφού μάθατε τα πάντα για το γάλα φτιάξτε αυτή την παραδοσιακή γαλατόπιτα.