Αβοκάντο

Το αβοκαντο (Percea americana Mill) είναι τροπικό φρούτο.

Ανήκει στην οικογένεια Lauraceae. Είναι αειθαλές δεντρο. Τα δέντρα από την καλλιεργεια του αβοκαντο ονομάζονται και βουτυρόδεντρα λόγω της υφής της σάρκας του καρπού. Ο καρπός (ράγα) έχει μεγάλο μέγεθος. Έχει ελλειπτικά έως ωοειδή, κόκκινου χρώματος φύλλα, όταν είναι μικρά και αναπτύσσονται και πράσινου όταν μεγαλώσουν. Η σάρκα του είναι παχιά ελαφρώς κίτρινη, κιτρινοπράσινη. Ο φλοιός διαφέρει σε πάχος, υφή και χρώμα στις διάφορες ποικιλίες. Το δεντρο αβοκαντο είναι συνήθως 5-20m. Η φυτευση των νέων δενδρυλλίων αβοκαντο  και η καλλιέργεια του αβοκάντο γίνεται κατά τα τέλη χειμώνα (από το τέλος Φεβρουαρίου και μετά) μετά την πάροδο των χαμηλών θερμοκρασιών για την αποφυγή ζημιών από τον παγετό.

Δεν αντέχει την υγρασία. Αναπτύσσεται σε εδάφη που αποστραγγίζουν καλά. Είναι απαιτητικό σε πότισμα και αρκετά ευαίσθητο σε χαμηλές θερμοκρασίες. Βλαστάνει δύο ή περισσότερες φορές (άνοιξη, καλοκαίρι) το χρόνο. Η καλλιεργεια και η φυτευση αβοκαντο μπορεί να αναπτυχθεί εκτός από τις τροπικές περιοχές και σε περιοχές που ευδοκιμούν εσπεριδοειδή. Το δεντρο αβοκαντο μπαίνει σε καρποφορία από τον 3ο έως τον 6ο χρόνο της ηλικίας του και σε πλήρη καρποφορία 12-18 ετών. Η παραγωγική του ζωή φτάνει τα 25-35 χρόνια. Το αβοκαντο έχει επίσης αντιβακτηριακές, αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες.

Κύριες χώρες παραγωγής του είναι το Μεξικό, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Κολομβία, η Βενεζουέλα, το Εκουαδόρ κ.ά. Η φυτευση του αβοκαντο γίνεται, επίσης, σε μικρή έκταση στις περισσότερες τροπικές και υποτροπικές χώρες. Στη χώρα μας καλλιεργείται κυρίως σε απάνεμες περιοχές της Κρήτης, της Λακωνίας, της Μεσσηνίας, της Αττικής, των Κυκλάδων, των Δωδεκανήσων κ.ά.

Ο καρπός του είναι πλούσιος σε λάδι και βιταμίνη Β. Έχει μικρή περιεκτικότητα σε σάκχαρα.

Ιστορία

Έχει καταγωγή από το Νότιο Μεξικό. Στην Κεντρική Αμερική και τις Δυτικές Ινδίες ο καρπός του χρησιμοποιούνταν ως τροφή από την αρχαιότητα. Με την πάροδο του χρόνου διαδόθηκε στις ΗΠΑ, στην Κολομβία, τη Βενεζουέλα, τη Χιλή, την Κούβα κ.ά. Στην Ευρώπη το αβοκαντο έφτασε μετά το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και η καλλιεργεια του ξεκίνησε αρχικά στην Ισπανία (1601) και την Πορτογαλία. Στην Ελλάδα εμφανίστηκε το 1960.

Χημική σύσταση

Το αβοκαντο περιέχει περίπου 70% νερό, 25% έλαια, 2,5% πρωτεΐνες και 2,5% σάκχαρα. Είναι πλούσιο σε κάλιο, φυτικές ίνες και βιταμίνες του συμπλέγματος Β, Α,Ε, C και Κ. Το φυλλικό οξύ που βρίσκεται στο αβοκαντο βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου. Περιέχει επίσης σίδηρο, χαλκό μαγνήσιο και μαγγάνιο. Οι λιπαρές ουσίες περιέχουν μονοακόρεστα (ελαϊκό οξύ) και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και βοηθούν στη μείωση της χοληστερόλης. Λόγω του υψηλού ποσοστού πρωτεϊνών και λιπαρών και μικρής περιεκτικότητας σε σάκχαρα θεωρείται πολύ καλή τροφή για διαβητικούς. 28 γραμμάρια αβοκάντο (δηλαδή μια μερίδα), παρέχουν 50 θερμίδες.

Ποικιλίες αβοκαντο

Κάποιες από τις πιο χαρακτηριστικές ποικιλίες αβοκαντο φαίνονται παρακάτω.

• Ποικιλία Hass: αυτή η καλλιέργεια του αβοκάντο πρόκειται για την πιο εμπορική ποικιλία παγκοσμίως. Είναι ποικιλία εκλεκτής ποιότητας. Ο καρπός της έχει μέτριο μέγεθος και ωοειδές σχήμα, κατά την ωρίμανση. Έχει χαρακτηριστική φλούδα με πράσινο-μαύρο χρώμα και παχιά, τραχιά υφή. Η σάρκα έχει εξαιρετική γεύση. Ωριμάζει περίπου στα τέλη του καλοκαιριού. Το δενδρο του αβοκαντο παράγει καρπό 200-300 g.

• Ποικιλία Fuerte: αυτή η καλλιέργεια του αβοκάντο πρόκειται για ποικιλία με καρπό αχλαδόμορφο και μέτριου μεγέθους. Πρόκειται για ποικιλία καλής ποιότητας και υψηλές περιεκτικότητας σε λάδι (>26%). Ο φλοιός είναι πράσινος, μέτριου πάχους και δερματώδης κατά την ωρίμανση. Η σάρκα είναι αρκετά γευστική. Είναι ποικιλία ευαίσθητη στη θερμοκρασία κατά την καρπόδεση. Το δεντρο του αβοκαντο ωριμάζει κατά το χειμώνα και την άνοιξη.

• Ποικιλία Zutano: αυτή η καλλιέργεια του αβοκάντο πρόκειται για ποικιλία με μεγάλους αχλαδόμορφους καρπούς. Η φλούδα είναι ανοιχτοπράσινη, λεπτή και λεία κατά την ωρίμανση. Η σάρκα είναι μετρίως γευστική. Θεωρείται καλής ποιότητας ποικιλία και είναι ανεκτική στο ψύχος. Το δεντρο του αβοκαντο ωριμάζει κατά το χειμώνα και η συγκομιδή των καρπών ξεκινά από το Νοέμβριο.

• Ποικιλία Ettinger: αυτή η καλλιέργεια του αβοκάντο πρόκειται για ποικιλία με μεσαίου μεγέθους καρπούς και μεγάλο κουκούτσι. Η σάρκα έχει χρώμα ανοιχτό πρασινολαδί. Ο φλοιός είναι λείος και λεπτός. Έχει ήπια γεύση και έχει γενικά μικρότερη περιεκτικότητα σε λάδι από τις παραπάνω ποικιλίες αβοκαντο.

Συγκομιδή αβοκαντο

Αφού γίνει η φυτευση και η καλλιεργεια του αβοκαντο οι καρποί του συγκομίζονται συνήθως όταν η περιεκτικότητα της σάρκας σε λάδι φτάσει το 8% και όταν το περίβλημα του σπόρου γίνει από λευκοκίτρινο, σκούρο καφέ. Η συγκομιδή γίνεται με το χέρι, με τη χρήση μαχαιριού και πολύ προσεχτικά, γιατί οι ώριμοι καρποί του αβοκαντο αν και είναι σκληροί τραυματίζονται εύκολα. Οι καρποί κόβονται μαζί με ένα μικρό κομμάτι ποδίσκου. Κατόπιν, ταξινομούνται με βάση το μέγεθός τους και συσκευάζονται σε ειδικά χάρτινα κιβώτια της μιας στρώσης.

Συντήρηση αβοκαντο

Το αβοκάντο δεν τρώγεται αμέσως μετά τη συγκομιδή του, αλλά αφού πρώτα ωριμάσει μία εβδομάδα σε θερμοκρασία 15-25 °C ή αφού μείνει 2-8 εβδομάδες στο ψυγείο σε θερμοκρασία 4,4-13 °C και σχετική υγρασία 85-90%. Οι περισσότεροι καρποί μπορούν να διατηρηθούν σε ψυκτικό θάλαμο με θερμοκρασία στους 4,5 °C για ένα μήνα, ενώ αυτοί της ποικιλίας Fuerte μπορούν να διατηρηθούν ακόμα και στους 7 °C για το ίδιο χρονικό διάστημα. Οι καρποί μπορούν να μαλακώσουν γρηγορότερα σε θερμοκρασία δωματίου αν τυλιχτούν σε αλουμινόχαρτο. Οι ώριμοι, μαλακοί καρποί αβοκαντο μπορούν να διατηρηθούν ακόμα και για παραπάνω από 2 μήνες στους 2 °C, αλλά είναι απαραίτητο να καταναλωθούν αμέσως μετά την έξοδό τους από τον ψυκτικό θάλαμο.

Χρήσεις αβοκαντο

Σήμερα υπάρχουν πολλές συνταγές με αβοκαντο που χρησιμοποιούνται στη μαγειρική. Το αβοκάντο μπορεί να καταναλωθεί ως φρέσκο σε συνδυασμό με ψωμί. Πολύ γνωστή είναι και η σαλάτα με αβοκαντο. Καλό είναι το αβοκαντο να συνοδεύεται με αλάτι, πιπέρι και διάφορα άλλα αρτύματα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για σάντουιτς, γουκαμόλε, μους αβοκαντο κ.ά. Μπορεί ακόμα να τηγανιστεί και να συνοδεύσει κοτόπουλο. Το λάδι του χρησιμοποιείται συχνά στη φαρμακευτική. Τα σπέρματά του χρησιμοποιούνται για την παρασκευή τροφής για πουλερικά.