Πλησιάζει πάλι η στιγμή που θα μαγειρέψουμε τον περίφημο παστό μπακαλιάρο σκορδαλιά. Ο παστός βακαλάος, όπως ονομάζεται αλλιώς, είναι το επίσημο πιάτο πού παραδοσιακά καταναλώνουμε στην εθνική επέτειο της 25ης Μάρτιου. Με ποιο τρόπο έφτασε αυτό το φαγητό να συνδεθεί με αυτή την ιστορική γιορτή, θα ανακαλύψουμε ανατρέχοντας στο παρελθόν.
Η ιστορία του φαίνεται να ξεκινά από τους βόρειους λαούς της Ευρώπης και ειδικότερα από τους θαλασσοπόρους Βίκινγκς. Οι Βίκινγκς λοιπόν επινόησαν αυτή τη τεχνική συντήρησης του μπακαλιάρου, ενός ψαριού που ήταν σε αφθονία στον Ατλαντικό ωκεανό. Αφού πρώτα αφαιρούσαν το κεφάλι από το ψάρι, το άνοιγαν και τον πάστωναν με χοντρό αλάτι για να συντηρηθεί για πολύ καιρό. Με αυτό τον τρόπο έγινε η βασική τους τροφή στα πολύμηνα και υπερατλαντικά τους ταξίδια. Από εκεί και έπειτα, διαδόθηκε από τους ναυτικούς που προέρχονταν από τις Σκανδιναβικές χώρες στη Μεσόγειο αλλά και στην Ελλάδα. Μάλιστα λέγεται πως ο μπακαλιάρος ανταλλάσσονταν από τους Βρετανούς ναυτικούς με ελληνικές σταφίδες που κατείχαν οι Έλληνες. Ήταν τόσο διαδεδομένο πιάτο στη Βόρεια Ευρώπη ώστε στη Μ. Βρετανία έγινε το εθνικό τους street food, το γνωστό και fish and chips που δεν ήταν άλλο από τηγανητό παστό μπακαλιάρο με πατάτες. Στα ταξίδια των δουλεμπορικών καραβιών τον 18ο αιώνα ήταν η κύρια τροφή των Αφρικανών σκλάβων που κατέληγαν στις αμερικανικές αποικίες.
Στη χώρα μας, καθώς η θρησκευτική μας παράδοση απαιτούσε να καταναλώνουμε ψάρι μόνο δυο φορές κατά την Σαρακοστή, μια εξ αυτών και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, έπρεπε όλοι οι πιστοί ακόμα και στο πιο απομακρυσμένο ορεινό χωριό να τηρήσουν το έθιμο. Το ψάρι του φτωχού λοιπόν, όπως άλλωστε ονομάστηκε ο αλμυρός βακαλάος, από τα ελληνικά πλοία έφτασε στο τραπέζι μας και έγινε το επίσημο έδεσμα της 25ης Μαρτίου. Με αυτόν τον τρόπο, κατέληξε να πουλιέται ευρέως στην αγορά ακόμα και στα πιο μικρά μαγαζιά, στα λεγόμενα μπακάλικα. Τα παντοπωλεία λοιπόν πήραν το όνομα τους από τον μπακαλιάρο που πουλούσαν.
Ο αλμυρός μπακαλιάρος είναι ένα έδεσμα που είναι εύκολο κανείς να τον βρει, τρώγεται όλο τον χρόνο και επιπλέον είναι οικονομικός. Αν και παστώνεται δεν στερείται καθόλου από την διατροφική αξία ενός ψαριού, ενώ μπορεί να μαγειρευτεί με παρά πολλούς τρόπους. Μολονότι έχει καθιερωθεί την 25η Μάρτιου να τηγανίζεται με κουρκούτι, υπάρχουν και άλλες συνταγές που μπορεί κάποιος να δοκιμάσει όπως λεμονάτος στην κατσαρόλα, πλακί ακόμα και στιφάδο με σταφίδες στο φούρνο.